Morice, Easy Greek Stories: 63. ὁ Ἀπόλλων καὶ ὁ Μαρσύας

     ἡ Ἀθηνᾶ τέως μὲν (τέως : ἕως) τὴν αὐλητικὴν (sc. τέχνην) ἐμελέτα (μελετάω : ποιῶ τι πολλάκις, ἵνα ἔμπειρος γίγνωμαι)· ἔπειτα δὲ τοὺς αὐλοὺς ἀπέρριψεν (ἀπορρίπτω· ἀποβάλλω), αἰσθομένη αὐτοὺς στρεβλοῦντας (στρεβλός < στρέφω ) τὸ στόμα, καὶ ἄμορφον τὴν ὄψιν ποιοῦντας.

Mirón, Atenea y Marsias, copia romana del original griego, 450 aC, Musei Vaticani (Sailko)

      τούτους δὲ τοὺς αὐλοὺς εὑρὼν Μαρσύας τις ἐς τοσοῦτον ἐσεμνύνετο (σεμνύνεσθαι· μέγα φρονεῖν), ὥστε ἦλθεν ἐς ἔριν τῷ Ἀπόλλωνι περὶ μουσικῆς. καὶ ἠγωνίσαντο (< ἀγών) συνθέμενοι (συντίθημι), ἐφ’ ᾧ ὁ νικήσας διαχρήσεται (διαχράομαι· ἀποκτείνω) τὸν ἡσσηθέντα (νικάω ↔ ἡσσάω).

 

Marsias y Apolo, Lekanis de figuras rojas de Paestum, s. IV aC, Museo del Louvre

 κρίσεως οὖν γιγνομένης, ὁ μὲν Ἀπόλλων λαβὼν τὴν κιθάραν ᾖδεν (ᾄδω), ἐκέλευσε δὲ τὸν Μαρσύαν ταὐτὸ ποιεῖν. ἐπειδὴ δὲ οὐκ ἐδύνατο, τοῖς δὲ αὐλοῖς δι’ ἀμουσίαν οὐκ εὖ ἐχρῆτο, ὁ Ἀπόλλων εὑρέθη κρείσσων. ἀνακρεμάσας (ἀνακρεμάννυμι) οὖν τὸν Μαρσύαν ἐκ πίτυός τινος, καὶ τὸ δέρμα περιελὼν (περί+αἱρέω), οὕτως ἐκεῖνον ἀπέκτεινεν.

Marsias desollado, Escultura romana, s. I-II dC, Museo del Louvre

 

Morice, Easy Greek Stories: 7. ὁ Προμηθεὺς

The creation of man by Prometheus. Marble relief, Italy, 3rd century CE. Louvre Museum

      πλάσας (πλάσσω· lat. fingo) ὁ Προμηθεὺς ἐξ ὕδατος καὶ γῆς τοὺς πρῶτους ἀνθρώπους ἐβουλεύετο διδάσκειν αὐτοὺς τέχνας τε παντοίας (· παντοδαπάς) καὶ ἐπιστήμας.
 

     ἀλλ’ ἠπόρει (ἀπορέω· ὀκνέω) τὸ πρῶτον, ὁπόθεν δοίη αὐτοῖς πῦρ· οὐ γὰρ ἦν τότε τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς, οἱ δὲ θεοὶ αὐτὸ παρ’ ἑαυτοῖς ἐφύλασσον. λάθρα οὖν ἐκείνων ἐς τὸν οὐρανὸν ἀναβὰς, σπέρματά τινα πυρὸς ἔκλεψε, καὶ ἐν νάρθηκι κρύψας ἔδωκε τοῖς ἀνθρώποις. αἰσθόμενος δὲ ταῦτα ὁ τῶν θεῶν βασιλεὺς Ζεὺς ὠργίσθη (ὀργίζομαι· ἀγανακτέω). προσηλῶσας (< ἧλος) οὖν τὸν  Προμηθέα πέτρᾳ τινὶ ἐν τῷ Καυκάσῳ ὄρει, ἀετὸν ἔπεμψεν, ὅσπερ ἐλθὼν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἐσπάρασσεν (σπαράσσω· lat. lacerο) αὐτοῦ τὸ ἧπαρ, τὸ δὲ σπαρασσόμενον νύκτωρ αὖθις ηὐξάνετο.

ἧλοι

ὁ ἀετὸς σπαράσσει τὸ τοῦ Προμηθέως ἧπαρ
Prometheus bound, Laconian black-figure amphoriskos C6th B.C., Vatican City Museums

 

Zouke, Anagnostikon: 71. Ἰάσων καὶ Μήδεια

    Μετὰ τὸν διὰ τῶν Συμπληγάδων πλοῦν οἱ Ἀργοναῦται ἀναπεταννύασι  τὰ ἱστία (lat. vela dant) καὶ διαπλεύσαντες τὸν πόντον εἰς Κολχικὴν γῆν ἀφικνοῦνται. ᾽Εν τῷ πλῷ ἐπερρώννυσαν (ἐπιρρώννυμι < ῥώμη) ἀλλήλους καὶ ὤμοσαν (ὄμνυμι) βοηθήσειν παντὶ τρόπῳ τῷ ᾽Ιάσονι. Καθορμισθείσης (< ὅρμος) δὲ τῆς νεὼς ἧκεν ᾽Ιάσων πρὸς Αἰήτην καὶ ἔλεγεν αὐτῷ· «Πελίας, ὁ τῆς Φθίας* βασιλεύς, ἐπέταξέ μοι τὸ χρυσόμαλλον δέρας αὐτῷ κομίσασθαι· ἐὰν τοῦτο μὴ φέρω αὐτῷ, ἀπολοῦμαι (ἀπόλλῠμαι· ἀποθνῄσκω)».
    * Φθία· πόλις τῆς Θεσσαλίας

ὅρμος

    Αἰήτης δὲ δείκνυσι τοὺς χαλκ-όδοντας ταύρους καὶ λέγει αὐτῷ· «Ζεύγνυ τούτους καί, ἐὰν καταζεύξῃς αὐτούς, παρέξω σοι τὸ δέρας». ῏Ησαν δ’ οὗτοι ἄγριοι ταῦροι, οὔς χαλεπῶς  ἄν τις ζευγνύοι, τὸ δ’ ἐκ τοῦ στόματος ἐκπεμπόμενον πῦρ οὐδέποτε κατεσβέννυτο (σϐέννυμι ↔ καίω). Τούτους δὲ καταζεύξας ἔμελλε σπείρειν δράκοντος ὀδόντας, ἐξ ὧν δράκοντες ἀναδύσονται  ἐπ᾽ αὐτόν.

    Ταῦτα ἀκούσας Ἰάσων ἠπόρει, πῶς ἂν τοὺς ταύρους ζευγνύοι. Μήδεια δ’ ἡ τοῦ Αἰήτου θυγάτηρ προσελθοῦσα ὑπέσχετο (ὑπισχνέομαι : πίστιν δοὺς ἐπαγγέλλω ποιήσειν τι) δείξειν αὐτῷ, πῶς ἂν οἱ ταῦροι ζευγνύοιντο, ἐὰν ὀμόσῃ αὐτὴν ἄξειν γυναῖκα καὶ εἰς τὴν ῾Ελλάδα σύμπλουν ἀγάγηται (ἄγω)· Ὁ δ’ ὤμοσε ποιήσειν τοῦτο, ἐὰν τοὺς ταύρους καταζεύξῃ. 

    ᾽Εκ τούτου Μήδεια παρέσχε φάρμακον, δι’ οὗ τὴν ἀσπίδα, τὸ δόρυ καὶ τὸ σῶμα ἐκέλευσε χρῖσαι (χρίω· ἀλείφω)· οὕτω δ’ ἔμελλεν οὔθ’ ὑπὸ πυρὸς οὔθ’ ὑπὸ σιδήρου ἀδικήσεσθαι (· βλάπτομαι).

    ᾽Εκ τούτου ᾽Ιάσων ἐπιρρώννυται καὶ χρισάμενος τῷ φαρμάκῳ παραγίγνεται εἰς τὸ ἄλσος (· ὁ σύνδενδρος τόπος) καὶ ἐνταῦθα τοὺς ταύρους καταζεύγνυσιν. Οἱ δ’ ἐζευγμένοι τὴν γῆν ἤρουν (ἀρόω)· ἐκ τῶν σπειρομένων δ’ ὀδόντων ἀνεδύοντο ἐπ’ αὐτὸν δράκοντες καθωπλισμένοι (< καθ-οπλίζω), οὓς ᾽Ιάσων ἀπέκτεινεν· ἔβαλλε γάρ, ὡς Μήδεια ἔλεξεν αὐτῷ, ἀφανὴς (↔ φανερός) ἄποθεν (· ἀπὸ μακράν) λίθους ἐπ’ αὐτούς. Οἱ δὲ περὶ τούτων μαχόμενοι πρὸς ἀλλήλους ἀπέθνῃσκον ὑπὸ ᾽Ιάσονος.

    ᾽Επεὶ δ’ Αἰήτης οὐ παρεῖχε τὸ δέρας, εἰ καὶ οἱ ταῦροι κατεζευγμένοι ἦσαν, ἡ Μήδεια κατακοιμίσασα (κατακοιμάω: ποιῶ καθεύδειν) τὸν δράκοντα τὸ δέρας ἀφείλετο (ἀπὸ + αἱρέω) καὶ μετὰ τοῦ ᾽Ιάσονος εἰς ᾽Αργὼ ἧκον, ἐφ’ ἧς φερόμενοι εἰς ῾Ελλάδα ἀφίκοντο.

Colchian Dragon, Golden Fleece, Jason and Athena, Athenian red-figure krater C5th B.C., Metropolitan Museum of Art

Jason and the Golden Fleece, Apulian red-figure vase C4th B.C., Naples National Archaeological Museum

Zouke, Anagnostikon: 70. ᾽Αργοναῦται καὶ Φινεύς

    ᾽Επεὶ ἡ ναῦς κατεσκεύαστο, ᾽Ιάσων ἀγείρας τοὺς ἀρίστους τῆς ῾Ελλάδος λέγει αὐτοῖς· « Ἄνδρες φίλοι, ὑπὸ Πελίου παρήγγελταί (παραγγέλλω· κελεύω) μοι τὸ χρυσόμαλλον δέρας τὸ ἐκτεταμένον (ἐκτείνω) περὶ δρῦν ἐν Κολχίδι κομίσασθαι αὐτῷ. ᾽Εγὼ δ’ αἰσχυνθεὶς τὰ παρηγγελμένα μὴ ποιῆσαι, παρήγγελκα κατασκευασθῆναι ταχεῖαν ναῦν. Αὕτη οὖν κατεσκεύασται καὶ ἐν τῷ λιμένι ἐστί. Καλῶ δ’ οὖν ὑμᾶς βοηθούς, ἵνα μὴ τοῦ πλοῦ ἐσφαλμένοι (σφάλλομαι· ἡττάομαι) καὶ ἐν τῇ ξένῃ (sc. γῇ) διεφθαρμένοι ὦμεν.  φασὶ γὰρ τοὺς εἰς Κόλχους πλέοντας κινδυνεύειν ὑπὸ τοῦ φρουροῦντος τὸ δέρας δράκοντος. ᾽Εὰν τὸ δέρας ἁρπάσωμεν, φανησόμεθα (φαίνω) μέγα ἔργον περάναντες (περαίνω· τελευτάω) . Δεῖ δ’ ὑμᾶς ἐν δυσὶν ἡμέραις ἀποκεκρίσθαι, εἰ πρόθυμοί ἐστε· συμπλεῖν ἐμοί ».

    Οἱ δέ, πρὶν δύο ἡμέρας παρελθεῖν, ἀπεκρίναντο αὐτῷ προθύμως συμπλεύσεσθαι.

    ᾽Επεὶ οὖν ἱκανὰ ἐπιτήδεια εἰσεβέβλητο (εἰσβάλλω) ἐν τῇ νηί, ἐξέπλευσαν καὶ εἰς Θρᾴκην ἧκον.

    ᾽Ενταῦθα Φινεὺς* ᾤκει τυφλωθεὶς (< τυφλός· ἐστιν ὁ μὴ ὁρῶν) ὑπὸ τῶν θεῶν, ὅτι τὰ ὑπὸ τῶν θεῶν εἱμαρμένα (· προωρισμένα) τοῖς ἀνθρώποις προύλεγεν. ῎Επεμψαν δ’ αὐτῷ οἱ θεοὶ καὶ τὰς πτερωτὰς Ἁρπυίας, αἵ τὴν τροφὴν αὐτοῦ ἥρπαζον.

Phineus and the Harpies, Athenian red-figure hydria C5th B.C., The J. Paul Getty Museum

    ᾽Επιφανέντες δ’ οἱ ᾽Αργοναῦται ἀπήλλαξαν αὐτὸν τῶν Ἁρπυιῶν, αἷς πεπρωμένον (· εἱμαρμένον, ὡρισμένον) ἦν ὑπὸ τῶν υἱῶν τοῦ Βορέου διαφθαρῆναι.

Boreads chasing Harpies, Apulian red-figure amphora C4th B.C., Jatta National Archaeological Museum

 
    Εὐφρανθεὶς (εὐφραίνω· χαίρω) δ’ ἐπὶ τούτῳ Φινεὺς συνεβούλευσεν αὐτοῖς, πῶς ἄν τὸν πλοῦν ποιοῖντο, ἵνα μὴ ὑπὸ τῶν Συμπληγάδων πετρῶν  διεφθαρμένοι εἶεν. ῏Ησαν δὲ ὑπερμεγέθεις αὗται, συγκρουόμεναι δ’ ἀλλήλαις ὑπὸ τῆς τῶν πνευμάτων βίας τὸν διὰ θαλάττης πόρον ἀπέκλειον.

Συμπληγάδες πέτραι: Κυάνεαι νῆσοι

    ᾽Ενετέταλτο οὖν αὐτοῖς ὑπὸ Φινέως ἀφεῖναι (ἀφίημι· οὐ κωλύω τινὰ μὴ οὐκ ἀπελθεῖν) πέλειαν (· περιστεράν) διὰ τῶν πετρῶν καί, ἐὰν μὲν ἴδωσιν αὐτὴν σωθεῖσαν, διαπλεῖν, ἐὰν δὲ διεφθαρμένην, μὴ βιάζεσθαι τὸν πλοῦν.

    Ἀναχθέντες (ἀνάγω) οὖν ἐντεῦθεν καὶ εἰς πέτρας ἀφικόμενοι ἐπέτρεψαν (ἐπιτρέπω: ἐάω, ἀπολύω) τῇ πελείᾳ διελθεῖν. ῾Η δ’ οὐκ ἔσφαλτο, περιεκόπη δὲ τὰ ἄκρα τῆς οὐρᾶς. Τοῦτο οἰωνὸς (· θεῖον σημεῖον) ἀγαθὸς ἐκρίθη. Καὶ οἱ Ἀργοναῦται ἐπιτηρήσαντες (<τηρέω· θεάομαι) τὰς πέτρας ἀναχωρούσας διῆλθον. ᾽Εκ δὲ τούτου αἱ πέτραι μεμενήκασιν ἀκίνητοι.

* Φινεύς, βασιλεὺς τῆς Σαλμυδησοῦ τῆς Θράκης καὶ ἔξοχος μάντις.